به نقل از «خبرآنلاین»

محمد تقی جعفری؛ حکیم یا علامه؟

تاریخ انتشار: ۷ مهر ۱۴۰۱ | کد خبر: ۳۶۱۰۰۶۹۵

شهرهایی مملو سایه های گسترده درختان سربلند که از پشت دیوارهای کوتاه باغ های ایرانی پیدا بوده است و حکمایی که در خنکای خیابان های شهر قدم می زده اند و پیر مغان گونه، مشکل گشای رهگذران را شنود کرده و حل معما می کرده اند. شهرها زیبا و عبادتگاه ها آباد بوده است. اهالی شهر با طبیعت رفاقت داشته و خاک و آب را گرامی می داشته اند.

بیشتر بخوانید: اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!

چه وجود این شهرهای فاضله را در دوره ای که سنت دائر مدار هستی بوده است بپذیریم و یا اینکه آن را معطوف به پدیدارشناسی سنت گرایان ارزیابی کنیم، از یک واقعیت نمی توانیم به سادگی بگذریم. این تصورها از شهرهای سنتی که حکما در کانون آن بوده اند، قاب تصویری برای ارائه افق برای شهرهای واقعی کنونی هستند. کارویژه عالم خیال در فلسفه و اسلام ایرانی نیز ناظر بر همین معنا است. به عبارت بهتر عالم خیال ایرانی (عالم مثال افلاطونی) تصوری است که باید در عالم عقلانی و واقعی انعکاس یابد تا سعادت حاصل شود.

اگر بر طبق همین ایده سنت گرایانه به پیش رویم، باید اذعان کنیم که کار ایران از روزی رو به انحطاط گذاشت که مرکزیت حکما در شهرهای افلاطونی از دست رفت و در پیامد آن چشمه روان جویبار حکمت در باغ های ایرانی خشکید. درخت ها بی برگ و بار شد و سایه خنک آنها از دست رفت. اهالی شهر برای حل معما بی نیاز از تایید نظر حکما شدند و مشکلات لاینحل ماند و در نهایت محیط زیست نیز نابود شد.

فارغ از آن نوستالوژی و این تراژدی باید انصاف داد که یک هم هنگامی محسوس در تاریخ انحطاط ایرانی و انقطاع حکمت ایرانی وجود دارد. چه اینکه اگر صفویان آخرین شاهنشاهی مقتدر ایرانیان بودند، در همان زمان صدرالدین شیرازی آخرین نماینده بزرگ حکمت فلسفی ایران بود. اگر همه این گزاره ها را بپذیریم، ایران زمین در چهار سده اخیر نه تنها نتوانسته است جلوه ای از تمثیلی مدینه های پررونق ایرانشهری باشد، بلکه حکمائی که آبادانی مدینه ها به حضور آنها وابسته بود نیز از نظرها پنهان هستند و کارویژه افلاطونی خود را با عزلتی عرفانی سودا کرده اند. اما آیا با مدرنیزاسیون شهرهای ایرانی در صد سال اخیر، رونق حکمی و روح افلاطونی برای همیشه از ایران رخت بربسته است؟ آیا دیگر حکمائی که وجودشان سرشار از شوق وصال به حقیقت باشد نمی توانند در خانه های ایرانیان به دنیا بیایند؟

واقعیت این است که در نبود حکمای همه فن حریفی همانند صدرالمتالهین که مجهز به همه دانش های حضوری و حصولی بودند، افرادی در جامعه جدید ایران در صد سال اخیر پیدا شده اند که مردم آنها را اگر نه «حکیم»، که «ملا» یا «علامه» می خوانند. دانشمندانی که آنان را می توان یادگارهایی از حکمت ایرانی در دوره جدید تاریخ ایرانی دانست و علامه محمد تقی جعفری یکی از آنان است. این بزرگوار هم اهل دانش بود، هم اهلیت دانایی را داشت. هم فلسفه را می دانست، هم عرفان را می فهمید. هم وایتهد را نقد می کرد و هم با برتراند راسل نامه نگاری می کرد. هم حکمت متعالیه را می شناخت، هم بر ضعف های وجودشناختی آن آگاه بود. هم سخن اصلی کانت و هایدگر را درک می کرد، هم سخن اصیل مولانا را درمی یافت. غور در قرآن، عرفان و برهان را بلد بود و به معارف متفاوت احاطه داشت. اما آیا علامه جعفری در جامعه جدید ایران می توانست یا می تواند نقشی را بر عهده داشته باشد که صدرالدین شیرازی در دوره صفویه و پس از آن بر عهده داشت؟ شاید پاسخ منفی این پرسش بدیهی به نظر برسد، اما پاسخ به این پرسش آسان نیست: آیا می توان محمد تقی جعفری را حکیم دوره جدید تاریخ ایران دانست؟ اگر وجود حکیمان با ظهور الزامات تاذیخ جدید مانع الجمع نباشد، یک علامه در جامعه تخصص آفرین و تفکیک شده امروز چه نقشی می تواند داشته باشد؟

به نظر می رسد باید منتظر بمانیم تا گشت دیگری در تاریخ رخ دهد و دیسیپلین تاریخ جدید بشکند تا مقام و موقع حکیمان دیروزین و علامه های امروزین بازشناخته شود. عجالتا تا آن موقع حکما را در قاب زیبای سنت گرایان و در عالم خیال ایرانی به تماشا می نشینیم.

۶۵۶۵

کد خبر 1678603

منبع: خبرآنلاین

درخواست حذف خبر:

«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.khabaronline.ir دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «خبرآنلاین» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۶۱۰۰۶۹۵ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.

با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.

خبر بعدی:

کاشت ۲۵۰۰۰۰ شاخه گل لاله در باغ ایرانی

مدیر عامل سازمان بوستان‌ها و فضای سبز شهر تهران از کاشت ۲۵۰ هزار شاخه گل لاله در ۳۷ رنگ مختلف در باغ ایرانی خبر داد. - اخبار اجتماعی -

به گزارش خبرنگار اجتماعی خبرگزاری تسنیم، علی محمد مختاری؛ مدیر عامل سازمان بوستان‌ها و فضای سبز شهر تهران، در حاشیه بازدید خبرنگاران از بوستان علی محمد بختیاری (باغ ایرانی)، اظهار کرد: چندین سال است که تلاش کرده‌ایم طرح‌هایی که برای بوستان‌های شهر تهران اجرایی می‌کنیم برگرفته از معماری ایرانی - اسلامی باشد. بر همین اساس حدود 9 بوستان با این طراحی در شهر تهران اجرا و مورد بهره‌برداری قرار گرفته است.

مختاری افزود: از جمله بوستان‌هایی که در تهران با معماری ایرانی - اسلامی اجرایی شده است می‌توان به بوستان ملک در منطقه یک، بوستان دامپزشکی در منطقه 11، باغ سلیمانیه در منطقه 14 و بوستان علی محمد مختاری اشاره کرد.

مدیر عامل سازمان بوستان‌ها و فضای سبز شهر تهران ادامه داد: در دوران قدیم نیز در کشور ما در ابنیه مختلف همچون مساجد از این معماری استفاده می‌شده و طرح‌های زیبایی اجرایی شده است. قطعا پس از این نیز در اجرای بوستان‌ها از این طراحی استفاده خواهد شد.

وی درخصوص کاشت لاله‌ها در بوستان علی محمد مختاری نیز گفت: هر سال در این بوستان در طرحی به نام باغ لاله‌ها کاشت رنگ‌های مختلف این لاله‌ها انجام می‌شود که در سال گذشته هفده رنگ و امسال 37 رنگ از لاله‌ها در این بوستان کاشته شده و در مجموع 250 هزار شاخه لاله کاشته شده است.

وی ادامه داد: علاوه بر این در 50 میدان شهر تهران نیز لاله‌ها کاشته شده است و مردم هم از این طرح استقبال کرده‌اند. به شکلی که از همه نقاط استان تهران و حتی از شهرستان‌ها بویژه در ایام نوروز از این بوستان و لاله‌های کاشته شده بازدید کرده‌اند.

مدیر عامل سازمان بوستان‌ها و فضای سبز شهر تهران با اشاره به اینکه حدود دو ماه این لاله‌ها در این بوستان ماندگاری دارند افزود: اگر هوا گرم شود این لاله‌ها خزان می‌کنند و مجددا از پیاز آنها برای سال‌های بعد استفاده خواهد شد.

مختاری در تشریح توسعه فضای سبز و افزایش و گسترش فضای سبز در شهر تهران تصریح کرد: برابر دستور شهردار تهران در مناطق کم برخوردار در حوزه فضای سبز همچون مناطق 7، 10، 11، 17 و 19 با هدف افزایش سرانه فضای سبز با توجه به وجود بافت فشرده مسکونی از حساب مخصوص اخذ عوارض حفظ و گسترش فضای سبز و قطع درختان در جهت تملک و احداث بوستان‌ها اقدام خواهد شد.

وی ادامه داد: 600 میلیارد تومان در سال گذشته برای تملک لکه‌های مشجع هزینه شد که برای احداث بوستان‌ها مورد استفاده قرار می‌گیرد و این بوستان‌ها به زودی پس از طراحی مورد بهره‌برداری قرار خواهند گرفت و به این ترتیب توزیع عادلانه فضای سبز در شهر تهران محقق خواهد شد.

انتهای پیام/